තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිවාසිකම යනු, යම් පොදු අධිකාරියක් විසින් තම සන්තකයේ රඳවා ගනු ලැබ ඇති තොරතුරු කරා ප‍්‍රවේශ වීමට පුරවැසියන්ට හිමිකම ලබා දෙන්නා වූ අයිතිවාසිකමකි. 2016 අංක 12 දරණ තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ පනත මගින් ජනතාවට තොරතුරු වෙත ප‍්‍රවේශ වීමට නීතිමය විධිවිධාන සලසා ඇත. තොරතුරු දැනගැනීමේ අයිතිය ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 19 වන සංශෝධනය මගින් සහතික වුවද එය යථාර්ථයක් ලෙස භුක්ති විදීමට පුරවැසියන්ට අවස්ථාව ලැබෙන්නේ තොරතුරු දැනගැනීම පිළිබඳ නීතියක් පාර්ලිමේන්තුව විසින් සම්මත කළ පසුවය.
තොරතුරු ලබා ගැනීමේ පනතේ මූලික කොටස්
- මහජනතාවට ලබාදෙන නිළ තොරතුරු සඳහන් ප‍්‍රතිපාදන
- ලබානොදෙන තොරතුරු සඳහන් ප‍්‍රතිපාදන
- තොරතුරු ලබාදීමේ ක‍්‍රමවේදය පිළිබඳ විධිවිධාන
- අදාල ක‍්‍රමවේදය මගින් තොරතුරු නිසි පරිදි නොලැබෙන විට අභියාචනා කිරීමේ මණ්ඩලය
තොරතුරු ලබා ගැනීමේ ක‍්‍රියාපටිපාටිය
සෑම පොදු අධිකාරියක්ම තොරතුරු නිළධාරියෙකු හා අභියාචනා විභාග කිරීම සඳහා නිළධාරියෙකු පත් කරයි. ඔවුන් වෙතින් ජනතාවට තොරතුරු ලබාගත හැකිය. තොරතුරු ලබා ගැනීම සඳහා දැරිය යුතු වියදම හා ආකෘති පිළිබඳ තොරතුරු කොමිසම විසින් 2017 පෙබරවාරි 3 වන දින ගැසට් පත‍්‍රයේ පලකර ඇත.
තොරතුරු ලබාදීම ප‍්‍රතික්ෂේප කළ අවස්ථාවකදී අතෘප්තිමත්වන පුරවැසියෙකුට පිළිවෙලින් අභියාචනා විභාග කිරීමේ නිළධාරියාට හා තොරතුරු කොමිසම වෙත අභියාචනා කළ හැකිය. තොරතුරු කොමිසමේ තීරණයෙන් තෘප්තිමත් නොවන ඉල්ලූම්කරුවෙකුට අභියාචනාධිකරණයට අභියාචනාවක් කළ හැකිය.
මෙම තොරතුරු දැනගැනීමේ පනත මගින් 5 වන වගන්තියේ විධිවිධානවලට යටත්ව පොදු කටයුතු සිදුකරන ආයතනවල සන්තකයේ, භාරයේ හෝ පාලනයේ ඇති තොරතුරු සම්පූර්ණ වශයෙන් හෝ කොටස් වශයෙන් ලබා ගැනීමේ හැකියාව ඇත. ඒ අනුව,
- අමාත්‍යාංශ
- දෙපාර්තමේන්තු
- සංස්ථා, ව්‍යවස්ථාපිත මණ්ඩල
- පළාත් පාලන ආයතන
- 25%කට වඩා කොටස් රජයට හිමි සමාගම්
- මහජන කාර්යයන් පිළිබඳව රජය සමග ගිවිසුමකට එළඹ ඇති පෞද්ගලික ආයතන
- රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන වෙතින් පුරවැසියන්ට තොරතුරු ඉල්ලා සිටිය හැකිය.
තොරතුරු ලබා ගැනීම හා සම්බන්ධ විවිධ අයදුම්පත‍්‍ර හා ලිපි
- තොරතුරු ලබා ගැනීමේ අයදුම් පත‍්‍රය
- තොරතුරු ඉල්ලීම ලැබුණු බව දැන්වීමේ ලිපිය
- තොරතුරු ඉල්ලීම් ලියාපදිංචි ලේඛනයට ඇතුළත් කිරීම
- තොරතුරු ඉල්ලීම භාරගත් බව දැන්වීමේ ලිපිය
- තොරතුරු ඉල්ලීම ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීමේ ලිපිය
- තොරතුරු ලබාදීමේ කාලය දීර්ඝ කිරීමේ ලිපිය
- රහසිගත තොරතුරු සම්බන්ධ ඉල්ලීම් පිළිබඳ ලිපිය
- තොරතුරු ඉල්ලා සිටීම පිළිබඳ අභියාචනා ලද බව දැන්වීමේ ලිපිය
- අභියාචනා ලේඛනයට ඇතුළත් කිරීම
- නම්කළ නිළධාරියා වෙත අභියාචනා අයදුම් පත‍්‍රය යොමුකිරීම
- ප‍්‍රතික්ෂේප විස්තර ලේඛන
තොරතුරු ලබා ගැනීම වෙනුවෙන් අනුගමනය කළ හැකි පියවර
- තොරතුරු ඉල්ලීමේ අයදුම්පත සකස් කිරීම
- අදාළ තොරතුරු ඇති ආයතනය තෝරා ගැනීම
- ආයතනයේ තොරතුරු නිළධාරියාට අයදුම්පත භාරදිම
- තොරතුරු ලබා දෙන හෝ නොදෙන බව දින 14 ක් තුළ අදාළ පුද්ගලයාට ආයතනය මගින් දැන්වීම
- තොරතුරු ලැබේනම් අදාළ ගාස්තුව ගෙවිය යුතුය
- ගාස්තු ගෙවා දින 14කින් තොරතුරු ලැබෙයි
- තොරතුරු නොලැබුණහොත් අභියාචනා පත‍්‍රයක් සැකසිය යුතුය
- දින 14 ක් තුළ අභියාචනා පත‍්‍රය අදාළ ආයතනයේ නම්කළ නිළධාරියාට භාරදිය යුතුය
- නම් කළ නිළධාරියාගේ තීරණය පිළිබඳ නොසෑහේ නම් මාස 2ක් තුළ තොරතුරු කොමිසමට අභියාචනයක් ඉදිරිපත් කිරීමට හැකිය
- තොරතුරු කොමිසම එම ඉල්ලීම නොපිළිගනී නම් මාසයක් තුළ අභියාචනාධිකරණයට යා හැකිය
No comments:
Post a Comment