සඳට පෙම් බැඳි සුනිල් සරත් පෙරේරා කිවිඳුන්...

ඇය යන්න ගියා මැකිලා....
වන සිරසක තුරු සෙවණැලි අතරේ
ගී ගයමින් හිඳ මා තුරුලේ
ඇය යන්න ගියා මැකිලා....
පිණි කඳුලක් මල් පෙති අග තවරා
මිහිඳුම් සළුවෙන් මුහුණ වසා

නිල්ල නිලන නිල් කඳුවැටි අතරේ
සඳ එළියේ මං පෙත පාදා
රහසක් සඟවා ගොළු වූ හදකින්
යන්න ගියා මැකිලා....

යළි කවදාවත් හමු නොවෙනා බව
මද පවනක් හිස අතගා කීවද
අදහා ගන්නට නොහැකිය කිසිදින
ඇය යළි නොඑතැයි ගිම්හානෙට පෙර
යන්න ගියා මැකිලා....         
 
1943 මාර්තු 05 වනදා කිරිල්ලපනේදී උපත ලද සුනිල් සරත් පෙරේරාගේ පියාණන් වූයේ එම්.ඇල්බට් පෙරේරාය. මෑණියෝ සුසියන්ද අල්විස් වෛද්‍යරත්න නම් විය. ඔහුට නන්දනී හා පද්මිණී නමින් බාල නැගණියන් දෙදෙනෙක් විය. ලූම්බිණි විදුහලෙන් මෙන්ම බම්බලපිටියේ සිරි වජිරාරාමයේ දහම් පාසලින් ලද අධ්‍යාපනය පසු කලෙක ඔහුගේ කලා කටයුතු සඳහා මහත් පන්නරයක් විය. ඔහුගේ ප‍්‍රිය බිරිඳ වූයේ සරෝජිනී හේමලතා මහත්මියයි. 2012 වර්ෂයේදී ඔහුගේ බිරිඳ මෙලොව හැර ගියාය. බිරිඳගේ වියෝවෙන් පසුව මෙම ගීතය පෙරටත් වඩා ඔහුගේ හදවතට සමීප වූ බවට වරෙක ඔහු කියා සිටියේය .සුනිල් සරත් පෙරේරා නාමය ලංකා සමාජයෙහි විෂය ක්ෂේත‍්‍ර ගණනාවකට විශිෂ්ට සම්ප‍්‍රදානයක් සිදුකළ විද්වතෙකු, කලාකරුවෙකු, පරිපාලකයෙකු වශයෙනි. ඔහුගෙන් සිංහල ගීත රචනා ක්ෂේත‍්‍රයට සුවිශේෂී මෙහෙයක් ඉටුවිය. එමෙන්ම කවිය, ජන මාධ්‍ය, පාරිසරික සාහිත්‍යය, ළමා සාහිත්‍යය, ආයතන පරිපාලනය, වැනි ක්ෂේත‍්‍ර ගණනාවක් ඔහුගේ බුද්ධි නෛපුණ්‍යයෙන් ද, අද්විතීය කාර්ය සාධන ශක්‍යතාවයෙන්ද ප‍්‍රභාවත් විය.

ඔහු විසින් වරෙක ප‍්‍රකාශ කරන ලද අදහසකින් නිර්මාණකරණය ගැන අපූර්ව දෙයක් කියවේ. ”මම එරන්දතිය එනවා” කියන ගීතය ලීවේ බස් ටිකට් එකේ ඒත්  ඒකෙ මුල තිබුනෙ ඊට කලින් මට ලැබුනු අත්දැකීමක් අනුවයි. ඇසූ පිරූ බව තියෙනවා නම් කෙනෙකුට අවස්ථානුකූලව මොහොතකින් ගීතයක් ලියන්න පුළුවන්...”

ස්වකීය නිර්මාණ උදෙසා බෞද්ධ දර්ශනය,  ඕමාර් ඛයියාම් වැනි කවීන්ගේ දර්ශනයද, ඉරාන කවීන්ගේ අදහස්ද බලපා ඇති බව ඔහු විසින් රචිත ”ගී පද රචනා විමර්ශන” නම් ග‍්‍රන්ථයෙන් පැහැදිලි වේ. විවිධත්වය ඔහුගේ නිර්මාණවල මුඛ්‍ය ලක්ෂණයයි. ”මගේ රටට දළඳා හිමි සෙවණයි” වැනි ජාතික ගීතද, ”පෙර දිනයක මා පෙම් කළ යුවතිය” ,  ”ඔබ මා සමඟ” වැනි දර්ශනාත්මක ගීතද ”උඩහ ගෙදර රන් එතනා” , ”නැලවිලි ගී ගයන්නියා” වැනි වන වහර පදනම් කරගත් ගීතද ”මනකල් හදවිල් තලයෙහි” වැනි ළමා ගීතද ඒ අතර ආකර්ෂණීය වේ. තවද ”සැන්දෑ කළුවර ගලා හැලෙන විට” , 

”එරන්දතිය එනවා... නවාතැනින් ඇය යනවා...” වැනි අතිශය ජනප‍්‍රිය ගීත ඔහුගේ සිතුවිලි තුලින් උපත ලැබීය. පද්ම තටාකය, ළමා ගී(මල්  පෙරහැර*, පරිසරය හා සන්නිවේදනය, මහ කන්ද, ගංගාවෙන් මහ මුහුදට, ගීත පද රචනා විමර්ශන ,ඔහු විසින් රචිත කෘති අතර විය.

මෙම  ගීතයේ නිර්මාණාත්මක ගුණය සටහන් කරන්නට පෙර ගී පද රචකයාට එවන් සොඳුරු හැගුමක් ඇති වූ අවස්ථාව පිළිබඳ විමසා බැලිය යුතුය. ඔහුට මෙම සිතුවිල්ල ඇතිවී තිබෙන්නේ වස්ගමුව වනෝද්්‍යානයේ මනරම් සැදෑවක් ගත කරමින් සිටියදීය. ඔහු ප‍්‍රකාශ කරන පරිදි කඳු වැටිය සිසාරා වනාන්තරයට පායා ආ සඳට ඔහුගේ හදවත වඩාත් සමීප වු අවස්ථාවකදීය.    වන ගැබට වැසි දිය යාන්තමට වැටී තිබුනේය. පේ‍්‍රමයටත් වඩා සොබාදහමේ චමත්කාරය මෙම ගීතය සඳහා පසුබිම් වූ බව ඔහු පවසයි. සැබවින්ම සඳ එළිය නැමැති පෙම්වතා වනාන්තරය නම් වූ සිය පෙම්වතියට තුරුල් වු කල්හි මැවෙන පේ‍්‍රමනීය සිතුවම කවියාගේ සිත වසඟයට ගත්තා නොවේද? පරිසරය මැවූ මෙම වාග් චිත‍්‍රය ජීවිතයට බද්ධ කරගන්නට තමා ගත් වෑයම තුළින් මෙම ගීතය ගෙත්තම් වූ බව ඔහු වරෙක ප‍්‍රකාශ කළේය. රචකයාගේ නිර්මාණාත්මක මූල බීජයට අනුව, සෙමෙන් සෙමෙන් කඳු මුදුනින් පායා ආ සඳ සාවිය අඳුරු වළාකුලකින් වසාගත්කල ඔහුට දැනුනු පාලූව  මෙම ගීතයෙන් ධ්වනිත වේ. ‘ඇය යන්න ගියා මැකිලා...’ ලෙස ඔහු ප‍්‍රකාශ කරන්නේ  එහෙයිනි.

කවියාගේ අත්දැකීම ගෙනහැර පෑමට පරිසරයට සජීවී බවක් ආරෝපණය කරලීම වඩාත් ආකර්ෂණීය බව පෙනෙයි. සරල භාෂාවක් උපයුක්ත කරගෙන ඇත. දෘෂ්‍ය ගෝචර මෙන්ම ස්පර්ශගෝචර සංකල්ප රූප ගීතය රසවිඳින්නාගේ හදවතට සමීප කරනු ලබයි. ”වන සිරසක තුරු සෙවණැලි අතරේ ගී ගයමින් හිඳ මා තුරුලේ...” ලෙස දෙසවන ගැටෙන විට එය මැවී පෙනෙයි. එය අපගේ ගතටද දැනෙයි. සාර්ථක නිර්මාණාත්මක ලක්ෂණ විශද වේ. ස්වභාදහම හා පේ‍්‍රමය නිරායාසයෙන්ම අවියෝජනීය ලෙස බැඳී පවතී. නිල් කඳු වැටි, සඳ, මද පවන, මල් පෙති පේ‍්‍රමයට ආශිර්වාදයක් වනවා සේම පේ‍්‍රමයක් වියෝ වූ කලද එම වස්තූන්හි මතකයන් හද පාරවයි. පද විශේෂීකරණය තුළ අමුතු ලාලිත්‍යයක් කවියා විසින් මවනු ලබයි.

මෙම ගීතයේ පදමාලාවේ ඇති ශෝකී රසය සංගීතය සමඟ මැනවින් බද්ධකර ගැනීමට එච්.එම් ජයවර්ධනයන් සමත් වී ඇත. ගීතයේ තනුව තුළ ඇති ශෝකී රාවය රසික හදවත්හි ගැඹුරුම තැනක නිදන්ගත වේ. එලෙසම අමරසිරි පීරිස්ගේ මනා හඬ සංයෝජනය තුළ රසය තීව‍්‍ර වේ.     විප‍්‍රලම්භ ශෘංගාරය හෙවත් වෙන්වීමේ දුක හඟවන නිර්මාණ අතර හදවතේ සියුම් තැන් සසල කරවන නිර්මාණයක් ලෙස මෙම නිර්මාණය හඳුනාගත හැකිය.

මෙම ගීතය රසවිඳින විට සිරි ගුනසිංහයන්ගේ පද්‍ය නිර්මාණයක්ද සිහිපත් වෙයි.

”මා හැරඳා

දරදඬුකොට දා මා අත්පා

ඇය යන්න ගියා මැකිලා....

සැමරුම් වග වලසුන්  ?නට

මා ගොඳුරක් වී....

ලේ ගලනා ගොඳුරක් වී”

පේ‍්‍රමයෙන් පරාජිත වු පේ‍්‍රමවන්තයෙකුගේ පේ‍්‍රමණීය සිතුවිලි මනා සංයමයකින් යුතුව ගලපා ඇති අපූර්ව වියමනක් වශයෙන් සුනිල් සරත් පෙරේරා කිවිඳුන්ගේ මෙම ගීතය අගය කළ හැකිය. සුන්දර රාත‍්‍රියක පායා ආ සඳවතිය කවියාගේ වස්තු විෂය බවට පත්වුවත් ගීතයේ ඇතැම් කොටස් රසවිඳින විට සඳට වඩා, කවියාගේ යටි සිතෙහි කාලාන්තරයක් තිස්සේ ඉකි ගසමින් පැවති හැගුම් මතුව ආ අවස්ථාවක් වශයෙන්ද හඳුනාගත හැකිය. සඳ වළාකුලකට වැසී ගියත් සදහටම එසේ සැඟව යන්නේ නැත. නමුත් කවියා පවසන්නේ මෙසේය.

”යළි කවදාවත් හමුනොවනා බව මද පවනක් හිස අතගා කීවද...”

ඇය යළි කිසිදා ඔහුට හමුවන්නේ නැත. එලෙසින්ම මෙම ගීතයේ ගිම්හාන කාලයක් ගැන සඳහන් වේ. එය කුමන අර්ථයකින් යොදා ගත්තාද යන්න සැක සහිතය.

”අදහාගන්නට නොහැකිය කිසිදින ඇය යළි නොඑතැයි ගිම්හානෙට පෙර...”

මෙම ගීත ඛාණ්ඩය සමඟ විමර්ශනාත්මකව බලනකල මෙහි අර්ථය පිළිබඳව මා සිතට සමීප වන්නේ මෙලෙසිනි. ගිම්හානය යනු පරිසරයට කර්කශ කාලයකි. සොබාදහම මළානික වී යන කාලයකි. ගහකොළ වැසි බිඳක පහස සොයනා නිමේෂයකි. වර්ෂාව අපේක්ෂාවෙන් බලාපොරොත්තු දල්වාගෙන සිටින හෝරාවකි. කවියාගේ පෙම්වතිය මේ සොඳුරු වර්ෂාව නොවේද? කවියා යනු අපේක්ෂා නෙත් දල්වා සිටින මේ වනාන්තර ගැබයි. තමාගෙන් දුරස්ව ගිය පෙම්වතියේ මතකයන් ඔහුගේ සිත කෙමෙන් පාරවයි.

මෙය නොසිතූ විගස දුරස්ව ගිය හැරයාමක් නොවේ. ”මැකිලා” යන වචනය තුළින් එය ඉස්මතු වෙයි. කෙනෙකු ජීවිතයෙන් මැකී යාම එකපාර සිදුවන දෙයක් නොවේ. කෙමෙන් කෙමෙන් බොඳව යාමකි. තවද මෙම වචනය තුළ ගීතයේම හරය ගැබ් වී ඇතැයි සිතෙයි. ”සඳ හොරෙන් හොරෙන් හොරෙන් බලා...” යන ගීතයට ‘හොරෙන්’ යන වචනය එකතැන තුන්වරක් යොදාගෙන ඇත්තේ එහි අර්ථය තීව‍්‍ර කිරීම උදෙසාය. ”සඳ හොරෙන් බලා” යැයි එම අවස්ථාවේ යෙදුනි නම් එය එතරම් සමීපව අප හදවත් සිපගනු නොලබයි. එලෙසින්ම සඳහන් නොවුනත් මෙම තනි වචනය සහෘදයාගේ හද තුළ දෝංකාර දෙනු ලබයි.

මෙම අවස්ථාව පිනිපොඳ වනාන්තරය සිප ගන්නා සුන්දර රාත‍්‍රියකි. නමුත් එය කෙමෙන් කෙමෙන් අවසාන වේ. එවිට කවියාගේ සිත දුකින් පිරෙයි. තම පෙම්වතියද තමාගෙන් දුරස් වූයේ මේ ලෙසින් නොවේදැයි ඔහුට සිතෙයි. ඇය සමඟ සතුටින් ගතකල කාලය මතකයට නැගෙයි. පිනි වැස්ස වන සිරසට වැටීමෙන් වනාන්තරය කුල්මත් වූයේ යම් සේද එලෙසින්ම තම පෙම්වතිය තමාට තුරුල් වී සිටි ආකාරය ඔහුට සිහිපත් වේ.

”ගී ගයමින් හිඳ මා තුරුලේ...”

”පිනි කඳුලක් මල් පෙති අග තවරා...මිහිඳුම් සළුවෙන් මුහුණ වසා...”

වැස්ස අවසන් වූ පසු පිනි බිඳු මල් පෙති අග දිලිසෙයි. ඒ පිනි බිඳු කඳුලූ සේ ඔහුට පෙනෙයි. ආදරයේ මතකයන් නැමැති පිනි බිඳු තවමත් ඔහුගේ සිත තුළ අවදි වෙයි. ඇය ඔහුගෙන් දුරස්ව ගියද ඇගේ රූපය මිහිඳුම් සළුවක් සේ ඔහුගේ ගත වටා දැවටී ඇත. නීල කඳුවැටි අතරට සඳ එළිය පතිත වූ විට එය මංපෙතක් සේ පෙනෙයි. ජීවිතයට පැමිණි බාධක මගහැර බලාපොරොත්තුව නැමැති  සඳ එළිය දකින්නට ඔහු ඇය සමඟ සිහින දකින්නට ඇත.

”නීල නිලන නිල් කඳුවැටි අතරේ සඳ එළියේ මංපෙත පාදා...”

ඇය තමාගෙන් දුරස් වන්නට  හේතුව රහසක් බව ඔහු සිතයි. කිසිවක්ම නොකියා ඇය මැකී ගොස්ය. ඇය යළිත් කවදාවත් හමුනොවෙනා බව මේ පොඳ වැසසේ හමන මද පවන ඔහුට මිමිණුවද ඔහු එය කිසිසේත් විශ්වාස නොකරයි. ඇයගේ වෙන්ව යාම ඔහුට අදහාගත නොහැකිය. පරිසරයට ගිම්හානය විඩා ගෙනදෙනවා සේම වැස්ස ගහ කොළට නව පණක් ලබාදෙයි. ජීවිතය තව තවත් විඩාපත් වන්නට පෙර යලිත් පොද වැස්සක් වී ස්නේහයෙන් තම හදපත්ල සිසිල් කරන්නට ඔහු ඇයට ඇරයුම් කරයි.

”අදහා ගන්නට නොහැකිය කිසිදින ඇය යළි නොඑතැයි ගිම්හානෙට පෙර...”

ජීවිතයේ සුන්දරත්වය මෙන්ම එහි අනිත්‍යතාවය මෙමගින් විවිරණය කරනු ලබයි. වියෝ දුක සංයමයකින් යුතුව ප‍්‍රකට කල හැක්කේ මනා ඉවසීමකින් යුතු ගීත රචකයෙකුට පමණි. සුනිල් සරත් පෙරේරා නම් වූ ගී පද රචකයා එම ඉවසිම ස්පර්ශකොට ඇත. පේ‍්‍රමයට වඩාත් සමීප කාරණයක් වන ස්වභාව සෞන්දර්ය තුළ එහි භාව උද්දීපනය ඉතා සියුම් අන්දමින් සිදුකොට ඇත. හඳ එළියෙන් නැහැවුණු කඳුවැටිවල දෝංකාරය දෙමින්, පිණි කඳුලූ සිපගත් , මද සුළගේ දැවටී එන ඒ විරහ වේදනාව වන සිරසේ තුරු සෙවණැලි අතරින් ගලාගෙන විත් හදවතේ ගැඹුරුම තැන ලැගුම් ගනියි. ගීතයේ සංගීතය තුළ වැයෙන බටනලා හඬ තුළ සහෘදයා කොහේදෝ ලෝකයක අතරමං කරනු ලබයි.

ඇතැම් විට මෙහි තවත් අරුතක්ද ගැබ්වී ඇත. එනම් කථකයා මෙම අත්දැකීම ලබන්නට ඇත්තේ සන්ධ්‍යා යාමයකය. ඔහු උදෑසන අවදි වනවිට සන්ධ්‍යා කාලයේ ඔහු අත්විඳි චමත්කාරජනක අත්දැකීම පරිසරයේ නොතිබෙන්නට ඇත. ඒ අතීතාවර්ජනය තුළ ඔහුගේ හද සසල වීමේ ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස මෙම හැගුමන් උපත ලබන්නට ඇත.ඇතැම් විට මෙහි සඳහන් පෙම්වතාගෙන් තම පෙම්වතිය දුරස් වන්නට ඇත්තේ මෙලොව හැරදා යාමෙන්ය. මිහිඳුම් සළුවෙන් මුහුණ වසා, යන්න තම පෙම්වතියගේ මුහුණ සුදු රෙදි කඩෙනින් වැසුවා වන්නට විය හැකිය. ඇය යළි නොඑන්නටම ගොස් ඇති බව රචකයා පැවසීමෙන්ද එය ධ්වනිත වේ.

ආදරයට නිශ්චිත අර්ථකථනයක් නොමැති වුවද ආදරයට විවිධ හැඩයන් පවතී. විරහව එහි එක් හැඩයකි. විරහව ඇතැම් විට ශෝකයක් වුවද, එහි අමුතු  රසයක් ඇතැයි විටෙක සිතෙයි. මෙහි පද  මාලාව තුළ විරහවේ අපූර්ව හැඩයක් ප‍්‍රතිනිර්මාණය කොට ඇත.

නමුත් ගී පද රචකයා විසින් මෙහි වස්තු බීජය උදෙසා සඳ තේමා කරගැනීම ගීතයේ සමහර වචන(අවසන් ගීත ඛාණ්ඩය* හා සසදන විට පරස්පරවිරෝධී වන බව පෙනෙයි.